[TƯ VẤN LHS – TỘI PHẠM MA TUÝ] Lập kế hoạch hỏi

Lập kế hoạch xét hỏi trước khi tham gia phiên tòa là hoạt động không thể thiếu của Luật sư. Trong các vụ án ma túy, một đặc thù mà Luật sư nên lưu ý khi lập kế hoạch xét hỏi, đó là việc có mặt của những người làm chứng tại phiên tòa. Thực tế rất nhiều vụ án không có người làm chứng mà chỉ có các bị can. Bởi vì tội phạm ma túy thường được thực hiện bí mật, dưới các hình thức ngụy trang khác nhau nên việc chứng kiến hành vi chủ yếu là những người tham gia trong hoạt động phạm tội đó. Ngoài ra, tâm lý chung của mọi người là không muốn liên quan đến tội phạm ma túy. Họ thường không sẵn lòng đứng ra khai báo về sự việc mà họ chứng kiến. Nếu vụ án có người làm chứng thì việc triệu tập họ đến phiên tòa là rất khó khăn đặc biệt là những vụ án mà con nghiện là người làm chứng. Chính vì vậy, khi xác định đối tượng hỏi, Luật sư cần dự liệu trường hợp việc vắng mặt của người làm chứng hoặc vụ án không có người làm chứng mà có phương án hỏi phù hợp.

Ví dụ:

Ngày 20/02, tại bến xe N, Đinh Thế Mạnh bị bắt quả tang khi đang có hành vi bán trái phép chất ma túy cho Lê Quang Ngọc. Thu giữ trong người Mạnh được 05 gói heroine có trọng lượng là 0,375 gam và 500 nghìn đồng; thu giữ trong người Ngọc được 01 gói heroine trọng lượng là 0,07 gam. Khám xét khẩn cấp nơi ở của Mạnh không thu giữ được gì. Theo lời khai của Ngọc, Ngọc là con nghiện, là đối tượng lang thang quanh khu vực bến xe, Ngọc mua ma túy của Mạnh lần này là lần thứ 3. Mạnh thừa nhận mình đã bán heroine cho Ngọc nhưng đây là lần đầu tiên Mạnh bán ma túy. Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Mạnh, Luật sư cần chứng minh Mạnh chỉ bán ma túy cho Ngọc lần bị bắt quả tang.

Theo quy định của BLTTHS, khi lời khai mâu thuẫn thì phải tiến hành đối chất. Tuy nhiên, Ngọc là con nghiện, lang thang ở bến xe nên việc triệu tập Ngọc đến phiên tòa là rất khó. Tại phiên tòa, HĐXX sẽ công bố lời khai của Ngọc tại CQĐT. Khi xây dựng kế hoạch xét hỏi của Luật sư trong những vụ án như trên có nhiều quan điểm khác nhau.

Có quan điểm, Luật sư cần xác định việc xét hỏi chủ yếu tại phiên tòa là hỏi khách hàng trong đó hỏi đến mối quan hệ của Mạnh và Ngọc, có quen biết không; Mạnh bán ma túy cho Ngọc mấy lần; thời gian mà Ngọc khai mua ma túy mấy ngày trước, Mạnh đang ở đâu và làm gì, có ai chứng kiến không.

Có quan điểm khác cho rằng, trong những vụ án như trên, Luật sư không cần làm rõ việc Ngọc mua ma túy của Mạnh mấy lần vì trách nhiệm chứng minh thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng. Vụ án chỉ có duy nhất lời buộc tội của Ngọc về việc Mạnh bán ma túy nhiều lần là chưa đủ căn cứ. Luật sư chỉ cần hỏi khách hàng để khách hàng khẳng định mình chỉ bán ma túy cho Ngọc một lần duy nhất khi bị bắt quả tang.

Trong các vụ án mà khách hàng kêu oan, kế hoạch xét hỏi của Luật sư cần tập trung vào tìm kiếm những điểm mâu thuẫn trong chứng cứ buộc tội đặc biệt là lời khai.

Ví dụ:

Ngày 06/11, cơ quan công an phát hiện trong người Đoàn Văn Lực 02 túi nilon màu trắng bên trong có chứa chất rắn màu trắng. Từ lời khai của Lực, tiến hành khám người và khám nhà của Phan Quốc Bảo thu giữ được 1.000.000 đồng, 01 điện thoại Nokia màu đen (không có số điện thoại mà Lực đã gọi); thu tại nhà vệ sinh 02 túi nilon màu trắng bên trong có chứa chất rắn màu trắng. Tiến hành giám định các túi nilon bên trong có chứa chất rắn màu trắng thu được tại nhà vệ sinh của Bảo và trong người Đoàn Văn Lực là Methamphetamine trọng lượng 0,2580 gam và 0,1496 gam. Phan Quốc Bảo không thừa nhận hành vi mua bán trái phép chất ma tuý. Nguyễn Thành Nam và Đoàn Văn Lực khai mua ma túy của Bảo 02 gói với giá 1 triệu đồng. Trước khi đến nhà Bảo, Lực đã dùng điện thoại di động gọi vào số máy di động của Phan Quốc Bảo để thoả thuận mua ma tuý dạng “đá”. Bảo đồng ý và hẹn vào nhà Bảo để mua bán. Khi Lực và Nam đến, Nam đứng ở bên ngoài, khi Lực và Nam vừa ra khỏi ngõ thì bị bắt quả tang. Phan Quốc Bảo bị khởi tố về tội mua bán trái phép chất ma túy, Lực và Nam bị khởi tố về tội tàng trữ trái phép chất ma túy.

Là Luật sư của Bảo trong vụ án trên, Luật sư cần xác định vấn đề hỏi đối với Lực và Nam, đặc biệt hỏi Lực số điện thoại Lực đã dùng để gọi cho Bảo. Khi Lực vào mua ma túy thì Nam có đi cùng không. Tại sao Nam lại đứng ở ngoài, không đi vào cùng. Việc bắt quả tang diễn ra ở đâu, khi bắt thu giữ được ma túy trong người của ai. Mối quan hệ giữa Lực, Bảo và Nam. Hỏi Bảo về việc tại sao lại có ma túy ở trong nhà. Số tiền 1 triệu đồng là tiền gì.

Trong các vụ án về ma túy, các vụ án có nhiều bị cáo, Luật sư phải chuẩn bị trước kế hoạch xét hỏi trong đó xác định sẽ hỏi ai, hỏi vấn đề gì và câu hỏi đặt ra cho người được hỏi.

Ví dụ:

Hồi 16h ngày 17/8/2018, cơ quan công an bắt quả tang Mùa A Đua và Tráng A Sái đang vận chuyển trái phép chất ma tuý. Qua khám xét đã thu giữ trong người Đua 04 bánh heroine (tương đương 1.407,24 gam); thu giữ trong người Sái 02 bánh heroine (tương đương 659,01 gam) và 190 viên ma tuý tổng hợp (có tổng trọng lượng 17,12 gam). Quá trình điều tra, Đua và Sái khai: 06 bánh heroine, 190 viên ma tuý tổng hợp bị thu giữ nêu trên là của Tráng A Lù (anh trai Sái) mua từ bên Lào về, thuê Sái và Đua mang giao cho Phạm Xuân Mộc. Ngoài ra, Đua và Sái còn khai nhận: Vào đầu tháng 8/2018, Tráng A Lù thuê Mùa A Đua và Tráng A Sái mang 02 bánh heroine (tương đương 700 gam) giao cho Phạm Xuân Mộc. Do Đua mệt không đi được nên Mùa A Lù (anh trai Đua) đã đi cùng Sái. A Lù và A Sái đến nhà Mộc, nhưng Mộc không có nhà nên đã đưa 02 bánh heroine cho con gái của Mộc tên là Phạm Thị Minh Hạnh cất giữ và ngồi đợi Mộc. Đến khoảng 22h thì vợ chồng Mộc về. Sái nói với Mộc “em đã đưa hàng cho cháu cất đi rồi”, Mộc nói “ừ”. Đối với Phạm Xuân Mộc: Bốn tháng sau, Công an bắt quả tang Phạm Xuân Mộc đang tàng trữ trái phép 0,19 gam heroine trong túi áo. Mộc khai số ma tuý này Mộc mua của một người đàn ông (không biết tên và địa chỉ) để sử dụng. Tráng A Lù đã bỏ trốn sau khi Đua và Sái bị bắt quả tang.

Trong kế hoạch xét hỏi của Luật sư bảo vệ cho Mộc, Luật sư đã xác định hỏi A Đua và A Sái về việc bị bắt quả tang ở đâu. Sự việc ngày 17/8, đến nhà có gặp Mộc hay không. Khi về ba người nói gì với nhau. Ngoài việc Mộc nói “ừ” có nói gì thêm không.